چارت سازمانی

 انستیتو مهندسی نفت

ردیف

نام و نام خانوادگی

درجه

تخصص

محل تحصیل

1

دکتر سیاوش ریاحی ( ریاست انستیتو )

استاد

مهندسی شیمی - سیلابزنی شیمیایی، ازدیاد برداشت شیمیایی

تربیت مدرس

2

دکتر محمد امامی نیری (معاون آموزشی و پژوهشی)

استادیار

مهندسی نفت – ژئوفیزیک

استرالیا

3

دکتر علی وطنی

استاد

مهندسی شیمی- فراوری و انتقال گاز

انگلستان

4

دکتر محمد رضا رسایی

دانشیار

مهندسی شیمی - جریان سیالات در محیط متخلخل

تهران

5

دکتر علیرضا بهرامیان

دانشیار

مهندسی شیمی- ترشوندگی مخزن

تهران

6

دکتر بهزاد رستمی

دانشیار

مهندسی مخارن هیدروکربنی

صنعتی شریف

7

دکتر علی شکاری فرد

استادیار

مهندسی اکتشاف- ژئوشیمی نفت

تهران- فرانسه

8

دکتر بهنام صدایی سولا

استادیار

مهندسی مخارن هیدروکربنی

امیر کبیر

9

دکتر علی نخعی

استادیار

مهندسی حفاری

آمریکا

10

دکتر نگهدار حسین پور

استادیار

مهندسی شیمی- خواص سیال و آسفالتین

تهران

11

دکتر مژگان عباسی

استادیار

مهندسی شیمی – فراوری و انتقال گاز

تهران

12

دکتر مژده سجادی

استادیار

مهندسی نفت - مطالعات جریان و مکانیک سنگ مخزن

کانادا

13

دکتر محمد قویدل سیوکی

استاد وابسته

زمین شناسی نفت - میکروپالئونتولوژی

آمریکا

14

دکتر زهرا فخروئیان

استادیار وابسته

شیمی آلی فلزی - نانو فناوری، نانوزیست‌فناوری و نانومدیسین

الزهرا

آقای دکتر محمدحسن پنجه‌شاهی استاد دانشکده‌ی مهندسی شیمی دانشگاه تهران عضو فرهنگستان علوم ایران رئیس انستیتو مهندسی نفت از سال 1394 تا سال 1400.

محمدحسن پنجه‌شاهی هستم، کارشناسی مهندسی شیمی از دانشگاه صنعتی شریف، کارشناسی ارشد و دکتری در همین رشته از دانشگاه یومیست (UMIST) منچستر انگلستان. از سال 1371 عضو هیئت علمی دانشگاه تهران شدم و اکنون هم استاد دانشکده‌ی مهندسی شیمی هستم. در مورد زمینه‌های تخصصی و پژوهشی من می‌توان به انتگراسیون فرایندها (Process Integration) و همچنین موضوعات مربوط به انرژی و محیط زیست به خصوص بهینه‌سازی انرژی و کاهش اثرات زیست محیطی در صنایع فرآیندی اشاره کرد.

لطفاً در مورد تاریخچه‌ی تأسیس انستیتو مهندسی نفت برایمان بگویید:

سابقه‌ی تأسیس این انستیتو به سال 1376 باز می‌گردد وقتی که وزیر نفت وقت تشخیص داد کشور از نظر تعداد متخصصین حوزه‌ی نفت دچار کمبود است. از زمان تأسیس دانشکده‌ی نفت آبادان در سال 1318 تا 20 سال بعد از انقلاب در مجموع فقط نزدیک به 700 نفر مهندس شیمی در گرایش مخازن هیدروکربوری تربیت شده بودند که مهندس نفت نبودند اما گرایش نزدیک به مهندسی مخزن داشتند. لذا وزارت نفت سراغ دانشگاه‌‌های تراز اول کشور رفت و رشته‌ی مهندسی نفت را در این دانشگاه‌ها پایه‌گذاری کرد. حمایت‌های گسترده‌ای به شکل‌های مختلف از بنای ساختمان، تجهیز آزمایشگاه‌ها، و بورسیه‌ی دانشجویان دکتری در خارج از کشور با هزینه‌ی وزارت نفت تعریف شد تا این رشته‌ها به راه افتادند و بالیدند. البته با توجه به اهمیت دانشگاه تهران و پردیس فنی تصمیم بر این شد که در این دانشگاه یک انستیتو با هیئت امنای مستقل تعریف شود که نیمی از آن اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران و نیم دیگر از مدیران ارشد صنعت نفت باشند. به این ترتیب انستیتو نفت دانشگاه تهران اگر چه داخل دانشگاه تهران تأسیس شده و تابع مقررات دانشگاه است، اما وزارت نفت و شرکت ملی نفت در بالاترین رکن آن، یعنی هیئت امنا، حضور دارند. هدف از ساخت این مجموعه توسعه‌ی آموزش و پژوهش در رشته‌های بالادستی نفت بوده‌است که شامل تربیت نیروهای متخصص در دوره‌های منتهی به مدارک کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری، برگزاری دوره‌های کوتاه مدت تخصصی برای کارکنان صنعت نفت و گاز، و همچنین رفع نیازهای صنعت نفت در زمینه‌های مطالعاتی، پژوهشی و امور مهندسی می‌شود. رفع نیازهای صنعت نفت در زمینه‌های مطالعاتی، پژوهشی و امور مهندسی می‌شود.

لطفاً درباره‌ی پروژه‌ها و طرح‌های انستیتو نفت در سال‌های اخیر توضیح دهید.

عمده فعالیت ها، پروژه‌ها و طرح‌هایی که به جز کارهای روتین در زمان تصدی اینجانب در انستیتو مهندسی نفت انجام شده است را می‌توان در چهار حوزه دسته‌بندی کرد:

 - حوزه‌ی زیربنایی: در این حوزه سخت افزارهای مورد نیاز در آزمایشگاه‌ها و مراکز کامپیوتری تکمیل‌ شد و نرم افزارهای مورد نیاز در مطالعات بالادستی خریداری (یا درمواردی توسط وزارت نفت و سازمان‌های مشابه تأمین) و نصب گردید. همچنین مرکز پژوهشی ازدیاد برداشت با حمایت وزارت نفت از محل اعتبارات طرح‌های میدان محور برای مطالعات ازیاد برداشت روی میادین غرب کارون در ساختمان انستیتو تأسیس گردید. از محل همین طرح‌ها تأسیس و تکمیل هفت آزمایشگاه تحقیقاتی اساتید با حمایت‌های شرکت نفت انجام شد و ادامه دارد و امروز ما اولین دانشگاهی در کشور هستیم که در زمینه‌ی بالا دستی نفت، تجهیزات تصویربرداری دیجیتال سنگ را تهیه و راه‌اندازی می‌کنیم. در کنار این‌ها راه اندازی مرکز نوآوری و شتاب‌دهی انرژی هوشمند در طبقه‌ی چهارم ساختمان انستیتو نفت انجام گرفت که ایده‌ی اولیه‌ و طراحی و بازسازی محل با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و اعتبارات آن‌ها بوده است. برای تجهیز این مرکز با پارک نوآوری نفت قراردادی بسته شده‌ و انشاالله به زودی پس از تأمین و نصب تجهیزات، استارت آپ‌های این حوزه در این محل مستقر خواهند شد.

- حوزه‌‌‌‌ی پژوهشی: در زمان مدیریت من، به جز تعریف و اجرای پروژه‌های دانشجویی در مقاطع مختلف، قرارداد چهار طرح کلان میدان آزادگان (که بزرگترین میدان کل منطقه است)، میدان یادآوران، میدان یاران و طرح بهینه‌سازی انرژی با شرکت ملی نفت ایران و شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت منعقد شدند. میدان‌های نام برده به دلیل مشترک بودن با کشورهای همسایه و وسعت از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و سپردن مطالعات آنها به انستیتو نفت نشان از میزان اعتماد وزارت نفت به این مجموعه است که نتیجه‌ی تلاش‌های چندین ساله‌ی قبلی است.

- حوزه‌ی آموزشی: در این حوزه بازنگری برنامه‌های دروس مهندسی نفت با همکاری اساتید خوب ما در انستیتو نفت انجام شد که به تأیید وزارت علوم رسید. همچنین راه اندازی دوره‌ی دکتری مهندسی اکتشاف نفت که به صورت مشترک با دانشکده‌ی مهندسی معدن برای اولین بار در دانشگاه راه‌اندازی شد. سومین مورد راه اندازی دوره‌ی مربوط به بورسیه‌های عراقی در کارشناسی مهندسی نفت است که به‌صورت دو زبانه ارائه می‌شود. در نهایت ما برای اولین بار برای 60 مهندس نفت از کشور سوریه (30 نفر در زمینه‌ی بالادستی نفت و 30 نفر دیگر در زمینه‌ی پایین دستی نفت) دوره‌های کوتاه مدت تخصصی برگزار کردیم.

- حوزه‌ی همکاری‌های بین‌الملل: در این حوزه نیز فعالیت‌های مؤثری صورت گرفت و تفاهم‌نامه‌های مختلف با شرکت‌ها، مؤسسات و دانشگاه‌های مختلف از آمریکا و کانادا گرفته تا چند کشور اروپایی و روسیه و غیره منعقد گردید. البته متأسفانه بازگشت تحریم‌ها، مانع اجرایی شدن خیلی از این برنامه‌‌های مشترک شد و فقط همکاری با شرکت Beicip Franlab و اخیراً هم با CVA فرانسه در طرح‌های میدان محور ادامه دارد.

جایگاه انستیتو نفت در صنعت نفت امروز ایران را چگونه می‌بینید؟

به لطف اعتمادسازی عمیق ایجاد شده در صنعت نفت، انستیتو نفت به عنوان هاب بالادستی در این حوزه‌ شناخته شده و از جایگاه رفیع و خوبی در وزارت نفت، شرکت ملی نفت ایران و سازمان‌های مربوطه برخوردار است. از اساتید مجموعۀ انستیتو نفت برای حضور و عضویت در شوراهای تخصصی وزارت نفت و شرکت ملی نفت از جمله شورای عالی مخازن که یک شورای بسیار عالی رتبه در وزارت نفت است، دعوت می‌شود. همچنین برای تعیین فرمت قراردادهای وزارت نفت با دانشگاه‌ها فقط از دانشگاه تهران و انستیتو نفت برای شرکت در کارگروهی که به این منظور تشکیل شد دعوت به عمل آمد. برای این افتخار باید از اساتید خوب انستیتو نفت و همچنین مدیران ارشد دانشگاه که از این مجموعه حمایت کردند تشکر کنیم. امیدواریم که در آینده این جایگاه بیش از پیش ارتقا پیدا کند و ضمن حل مشکلات کشور در زمینه‌ی نفت و گاز، باعث افتخار خانواده‌ی آموزش عالی کشور هم باشد. البته همان‌طور که در بیانیه‌های چشم‌انداز و مأموریت انستیتو نفت آمده ما به هیچ عنوان راضی به این سطح از پیشرفت نیستیم و باید از مرزهای ایران عبور کنیم و انشاالله در منطقه حرف‌های خوبی برای گفتن داشته باشیم و فعالیت‌های زیادی را شکل بدهیم.

آیا انستیتو نفت توانسته در ایفای نقش‌هایی که برای آن متصور شده موفق عمل کند؟

بله. در حیطه‌ی وظایف، اختیارات و نقش‌هایی که برای انستیتو تعریف شده بسیار موفق عمل کرده اما همیشه جای پیشرفت و تکامل وجود دارد و این فرآیند باید پیوسته و دائمی باشد. برای این کار لازم است در درجه‌ی اول برای فعالیت‌های جدید ظرفیت سازی شود، دوم برای افزایش وظایف و اختیارات تلاش شود و سوم نقش آفرینی بیشتری داشته باشیم. به عبارتی همیشه باید امکانات و مأموریت‌های بیشتری را مطالبه کنیم. به این ترتیب است که رو به جلو و به سمت پیشرفت حرکت می‌کنیم. به قول ارفع کرمانی: گر در تماشاخانه‌ی قسمت مرا بازی دهی، گه نقش‌های خویش را در من تماشا می‌کنی. البته این غزل عارفانه است اما در اینجا هم منظور این است که اگر به ظرفیت پژوهشی دانشگاه فرصت و نقش داده شود می‌تواند نقش‌های مهم‌تر از این ایفا کند.

سطح پژوهشی طرح‌ها و پروژه‌های ملی ما در جهان چگونه است؟

حقیقت این است که طرح‌ها و کارهایی که در انستیتو و یا سایر دانشگاه‌ها انجام می‌شود با پژوهش در کشورهای توسعه یافته فاصله دارد. امکانات و بودجه‌های پژوهشی در کشور ما کم است و این ضعف‌ها قابل انکار نیست. اما مقالاتی که از کارها و طرح‌های پژوهشی ما در ژورنال‌های معتبر بین‌المللی به چاپ می‌رسد نشان می‌دهد این کار‌ها در لبه‌ی فناوری و در مرزهای دانش قرار دارند. حتی تجربه‌ی همکاری‌های بین المللی مانند همکاری‌ای که با IFP داشتیم که یکی از مراکز بسیار معتبر دنیا در زمینه‌ی مطالعات بالا دستی است به ما نشان داد که فاصله‌ی معناداری بینمان نبوده است و علی رغم ضعف‌ها، اساتید ما و بدنه‌ی پژوهشی انستیتو نفت بسیار موفق عمل می‌کنند که واقعاً باعث افتخار است.

البته طبیعی است که باید نواقص را پیدا کرده و بر طرف کنیم. قبل از همه باید سرمایه گذاری بیشتری روی دانشکده‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی نفت و گاز انجام شود، آزمایشگاه‌ها و پایلوت‌ها توسعه بیابند، نرم افزارها تهیه شوند، و ارتباط صنعت و دانشگاه و همچنین ارتباطات بین‌المللی را تقویت کنیم. فعالیت‌های بین‌المللی مثل رفتن به فرصت‌های مطالعاتی، مأموریت‌های پژوهشی، شرکت در کنفرانس‌ها و سمینارهای بین المللی، اجرای پروژه‌های مشترک و تبادل استاد و دانشجو باعث می‌شود فاصله‌ی کشور با کشورهای پیشرفته کمتر شود.

به نظر شما آینده‌ی نفت و گاز در ایران و جهان چگونه خواهد بود؟

در خصوص آینده نفت و گاز در جهان باید گفت انرژی‌های تجدید پذیر، هیدروژن، سوخت‌های زیستی و نظایر آن‌ها آینده‌ی درخشانی برای نفت و گاز باقی نخواهند گذاشت. انرژی‌های تجدیدپذیر نظیر انرژی بادی، فوتو ولتاییک و یا ژئو ترمال و نظایر آن‌ها با پیشرفت فناوری صرفه‌ی اقتصادی پیدا کرده‌اند و پیش بینی می‌شود به مرور مصرف نفت و گاز به حوزه‌ی تولید محصولات پتروشیمی محدود شود که آن هم به خاطر مسائل زیست محیطی در جهان کم کم رو به کاهش است. اما در ایران مقداری شرایط ما فرق می‌کند. اولاً اقتصاد ما شدیداً به نفت و گاز وابسته است. دوم انجام پروژه‌های بنیادی در بخش‌های عمرانی، صنعت، معدن، آب و غیره نیاز به سرمایه‌گذاری و منابع ارزی دارد که عمدتاً از محل فروش نفت به دست می‌آید. سوم بحث میدان‌های مشترک است که به ما حکم می‌کنند ما سریع‌تر و بیشتر روی بهره برداری از این میادین سرمایه گذاری کنیم تا در برداشت از کشورهای همسایه عقب نمانیم. نکته‌ی چهارم زیرساخت مفصلی است که برای شبکه گاز رسانی ایجاد شده است و سال‌ها برای آن هزینه شده‌است تا تقریباً تمام کشور تحت پوشش شبکه‌ی گاز رسانی قرار گیرد. پس گاز طبیعی همچنان باید تولید شود تا هم بعنوان خوراک پتروشیمی و هم بعنوان سوخت مورد استفاده قرار بگیرد. عامل پنجم این است که سرمایه گذاری هنگفتی روی صنایع پتروشیمی در پنجاه سال اخیر انجام شده است و گاز طبیعی باید بعنوان خوراک به این صنایع برسد تا چرخ پتروشیمی بگردد و برای کشور ارز آوری داشته‌باشد. این عوامل ما را از وضعیت جهانی متمایز می‌کند و ما تا موقعی که ذخایر نفت و گاز داریم باید با تمام ظرفیت به تولید و بهره‌برداری ادامه دهیم تا زیر ساخت‌های عمرانی کشور را تکمیل کنیم و به عنوان لوکوموتیو توسعه‌ی صنعتی کشور بقیه‌ی صنایع را به حرکت در بیاوریم. البته این به این معنا نیست که همه‌ی امید ما به نفت و گاز باشد، بلکه باید درآمد ناشی از نفت و گاز را صرف توسعه‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر و قطع وابستگی اقتصاد کشور به نفت و گاز کنیم. کشور ما از نظر انرژی‌های تجدیدپذیر هم بسیار غنی است و انرژی‌های باد، آفتاب، منابع زمین‌گرمایی و امواج می‌توانند بخشی از سبد تأمین انرژی کشور باشند.

خیلی ممنون و متشکرم از اینکه این مصاحبه را ترتیب دادید. امیدوارم که توانسته باشم مقداری در مورد وضعیت انستیتو نفت و گذشته، حال و آینده‌اش صحبت بکنم و موضوع نفت و گاز را در ایران و جهان یک مقداری توضیح داده باشم و انشاالله آرزوی موفقیت و سربلندی برای کشورمان، مردممان و دانشگاهی‌های عزیز به خصوص دانشجوهای عزیزمان دارم.

آقای دکتر محمد قویدل سیوکی استاد وابسته‌ی انستیتو مهندسی نفت دانشگاه تهران زمین‌شناس منتخب انجمن زمین شناسی ایران نویسنده‌ی کتابهای مختلف در زمینه‌ی زمین‌شناسی نفت و پالینولوژی از جمله زمین شناسی نفت و کاربرد آن در اکتشاف مخازن هیدروکربنی.

محمد قویدل سیوکی هستم. در خراسان رضوی، روستای سیوکی در حومه‌ی تربت حیدریه متولد شدم. تحصیلات ابتدایی را در همان روستا، تحصیلات دبیرستانی را در تربت حیدریه و تحصیلات دانشگاهی خود را در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران سپری کردم و مقطع دکترا را در دانشگاه ایالتی میشیگان گذراندم. دارای همسر و دو فرزند هستم که هر دو در خارج از کشور در حال تحصیل هستند.

من در زمان تحصیل در بین نفرات برتر دانشکده بودم و برای ادامه تحصیل، بورسیه شدم اما برای تجربه‌ی عملی از ادامه‌ی تحصیل انصراف دادم و در صنعت اکتشاف به عنوان زمین‌شناس سرچاه مشغول فعالیت‌های پژوهشی و صحرایی در میادین مختلف نفتی همچون اهواز، مارون، پازنان، دهلران، موسیان و عین‌خوش شدم.

سال 1356 به استخدام بخش اکتشاف صنعت نفت در آمدم و پس از انقلاب اسلامی، آزمایشگاه اکتشاف را تأسیس نمودم و در همین دوره، رسوبات دونین در زاگرس را کشف کردم و پس از این‌ها بود که به اهمیت اکتشاف و تأثیراتی که در آینده بر روی اقتصاد کشور خواهد گذاشت، دست یافتم. این کشف باعث شد تا در نقشه‌ی دیرینه‌ی جهان که ایران در آن در نیم‌کره‌ی شمالی قرار داده ‌شده بود، تغییراتی ایجاد شود و جایگاه ایران به نیمکره‌ی جنوبی تغییر پیدا کند. در سال‌های بعد، مطالعات در این زمینه را گسترش دادم و نزدیک به ۶۵ مقاله در این حوزه به چاپ رساندیم که آخرینِ آن‌ها در سال ۲۰۲۱ منتشر شده است. در سال 1364 برای تحصیل در مقطع دکترا و تکمیل دانسته‌های خود و دنبال‌کردن پژوهش‌های جدید،  با بورسیه‌ی وزارت نفت به دانشگاه ایالتی میشیگان آمریکا رفتم. پس از اتمام تحصیلات به ایران بازگشتم و مجدداً در شرکت نفت مشغول کار شدم. از سال ۱۳۸۶ که از شرکت ملی نفت بازنشسته شدم هم به‌عنوان استاد در دانشگاه‌های تهران، صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف، شهید بهشتی و واحدهای مختلفی که در حوزه‌ی تخصصی من هستند مشغول تدریس هستم.

دلیل شما برای انتخاب رشته‌ی زمین‌شناسی برای تحصیل چه بوده است؟

من در زمان کنکور در رشته‌ی پزشکی هم پذیرفته شدم اما بعد از مدتی انصراف دادم. چون از ابتدا رشته‌ی زمین‌شناسی را دوست داشتم و اگر باز هم به آن دوران بازگردم، دوباره این رشته را انتخاب خواهم کرد. زمین‌شناسی از نظر علمی، حوزه‌ی بسیار وسیعی است که علوم فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی را به هم متصل می‌کند و قدم اول صنایع بزرگی مانند ساختمان‌سازی، سدسازی، اکتشاف نفت و معادن است و از این جهت اهمیت اقتصادی بالایی دارد. ۹۰ درصد منابع نفت و گاز ایران یا ۹۵ درصد ذخایر مس و روی و قلع، در سنگ‌های آهکی وجود دارد؛ بهره‌برداری درست از این منابع و جلوگیری از مصرف بیهوده‌ی سرمایه و زمان، بدون کمک علم زمین‌شناسی ممکن نیست.

لطفاً در مورد تکامل اکتشاف در کشور توضیح دهید.

تاریخ اکتشاف نفت در ایران به کنسرسیومی در زمان محمدرضا پهلوی، برمی‌گردد. این کنسرسیوم از هفت شرکت بزرگ نفتی تشکیل شده بود که در آن زمان دخالت زیادی در فرآیند اکتشاف در ایران داشتند و به نیروهای ایرانی اجازه‌ی رشد نمی‌دادند. به مرور زمان تلاش‌های افراد مؤثر و دلسوز در صنعت نفت ایران و ایجاد ارتباط بین  دانشگاه و صنعت نفت باعث شد تا نیروهای ایرانی رشد کنند و جایگاه اصیل خود را پیدا کنند. کم کم با رشد متخصصان ایرانی و خروج شرکت‌های خارجی در این زمینه مستقل شدیم و میادین نفت و گازی جدید مانند کوشک، حسینیه، تراکمه، خانگیران و گنبدلی در شرق ایران را کشف کردیم. به طوری که پس از انقلاب در زمینه‌ی میزان اکتشاف نفت، ایران در رتبه‌ی اول جهان قرار گرفت. امروزه مراکز تحقیقاتی متمرکز مانند انستیتو نفت با انجام پژوهش‌های تخصصی مرتبط با صنعت، نقش مهمی در پیشرفت دانش کشور و بومی‌سازی فناوری‌های مختلف در زمینه‌ی نفت و گاز دارند.

چه توصیه‌ای برای دانشجویان دارید؟

همیشه در مسیر رسیدن به اهداف، مشکلات و موانعی سد راه می‌شوند اما انسان باید با تجزیه و تحلیل و برنامه‌ریزی، به آرزوهایش جامه‌ی عمل بپوشاند. همه‌ی شما دانشجویان باید تلاش کنید و از دانشمندانِ حوزه‌ی تخصصی خود شوید تا باعث پیشرفت کشور بشوید. به دانش خودتان و به منابع عظیم نیروی انسانی متخصص در ایران تکیه کنید. شما انسان‌های ناجی و پیشگام این جامعه هستید و آینده‌ی این جامعه در دستان شماست. شاید رسیدن به آینده‌ی مطلوب، امروز و فردا امکان‌پذیر نباشد اما قدم به قدم و محکم باید به سمت جلو گام برداریم. همه‌چیز را برای مردم بخواهید تا خدا برای شما بیشتر بخواهد و همیشه صداقت و پاکی را پیشه کنید. حامی کسانی باشید که برای این کشور آبرو خریدند و مردم این سرزمین را هیچ‌گاه فراموش نکنید. برای همه‌ی شما عزیزان و مردم ایران، آرزوی سلامتی و موفقیت دارم.

آزمایشگاه تخصصی تزریق گاز جهت ازدیاد برداشت و ترسیب

آزمایشگاه تخصصی تزریق گاز به منظور انجام مطالعات آزمایشگاهی تخصصی تزریق گاز در شرایط مختلف دما و فشار مخزن بر روی نمونه‌های سنگ مخزن و یا محیط‌های متخلخل مصنوعی، ارزیابی روش‌های بهینه و ترکیبی با آب، و همچنین انجام تست‌های تکمیلی نظیر اندازه‌گیری زاویه‌ی تماس چگالی و گرانروی در سال ۱۳۹۲ در انستیتو مهندسی نفت تاسیس گردید. طرح توسعه‌ی این آزمایشگاه در سال 95، با افزودن تجهیزاتی برای انجام انواع مطالعات آزمایشگاهی مربوط به ذخیره‌سازی و تدفین گاز دی اکسید کربن در دما و فشار متوسط از طریق سل مشاهده‌ای صورت پذیرفت. طی سال‌های اخیر، این آزمایشگاه مجهز به دستگاه میکرومدل تحت شرایط محیط و شرایط مخزن شده است که این تجهیزات برای مطالعات مفهومی و مکانیزم‌‌شناسی، روش‌های مختلف ازدیاد برداشت و حرکت سیالات در محیط متخلخل بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. از سال ۹۲ تا کنون بیش از 3۰ پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، ۶ رساله‌ی دکتری و ۳ طرح صنعتی بزرگ در این آزمایشگاه انجام گرفته است.

آزمایشگاه دیجیتال مغزه

آزمایشگاه دیجیتال مغزه با هدف توسعه‌ی ابزارها و تکنیک‌های پیشرفته در زمینه مشخصه‌سازی جریان سیالات و تعاملات نیروهای درگیر، در مقیاس حفره شکل گرفت تا بتواند حرکت جریان درون ساختارهای پیچیده را با رزولوشن بالا دنبال کند. این سیستم نوین، مبتنی بر عکس‌برداری میکرو سی‌تی‌اسکن (µCT) همراه با به‌کارگیری روش‌های توسعه‌یافته‌ی دینامیک‌ سیالات محاسباتی است، به طوری‌ که دریچه‌ی جدیدی بر روی مطالعات فیزیک سنگ و پدیده‌های مرتبط با جریان سیالات گشوده است. تصویربرداری میکرو سی‌تی‌اسکن از نمونه پلاگ مغزه با ساختار 3 بعدی دیجیتالی با رزولوشن کمتر از 5 میکرون انجام می‌شود. در واقع، این نمونه‌ی دیجیتال مغزه، به عنوان ورودی محیط متخلخل به نرم‌افزار معرفی می‌شود. در ادامه، پس از معرفی محیط محاسباتی شبیه‌سازی، جریان صورت می‌پذیرد. همچنین توسعه روش‌های عددی کارآمد نظیر روش شبکه بولتزمن، به عنوان یک استراتژی جایگزین روش‌های سنتی آنالیز مغزه در این آزمایشگاه انجام شده‌است.

خدمات قابل ارائه توسط آزمایشگاه دیجیتال مغزه شامل پوشش نسبتاً کاملی از آنالیز روتین مغزه (RCAL) و آنالیز ویژه‌ی مغزه (SCAL) خواهد بود

آزمایشگاه تخصصی و تحقیقاتی ژئوشیمی نفت و مخزن

این آزمایشگاه با هدف مطالعه ژئوشیمیایی عناصر و فرآیندهای اصلی سیستم‌های نفتی به منظور اکتشاف، حل مشکلات مربوط به تولید و توسعه میادین در سال 1392 در انستیتو مهندسی نفت با راه اندازی بخش پتروگرافی آلی و مدل‌سازی حوضه‌های نفتی، شروع به کار نمود. تحلیل حرارتی و ارزیابی اکتشافی مخازن نامتعارف (شیل نفتی و نفت شیل)، یکی دیگر از اهداف کاری این آزمایشگاه است که در حال تجهیز و راه‌اندازی است. این آزمایشگاه شامل 5 بخش است: (1) آماده‌سازی نمونه و استحصال بیتومن، (2) پتروگرافی آلی، (3) مدل‌سازی حوضه، (4) پیرولیز و (5) ژئوشیمی مولکولی و بایومارکر.

در حال حاضر امکان مطالعات میکروسکپی مقاطع نازک و قرص صیقلی (با استفاده از با نوری عبوری و انعکاسی) از سنگ و کروژن شامل مطالعات پالینوفاسیس، شناسایی و طبقه‌بندی انواع کروژن و تعیین بلوغ حرارتی بر اساس شاخص دگرسانی حرارتی و همچنین انجام مدل‌سازی حوضه های نفتی از طریق بازسازی تاریخچه‌ی تدفین و مدلسازی بلوغ حرارتی وجود دارد.

آزمایشگاه مطالعات آسیب آسفالتین، سبک‌سازی نفت درجا و میکروفلوئودیک

این آزمایشگاه، انجام پروژه‌های زیر را متعهد است:

آزمایشگاه تخصصی و تحقیقاتی پدیده‌های سطح

این آزمایشگاه با هدف مطالعات مربوط به تغییر ترشوندگی سنگ مخزن و برهم‌کنش مولکولی نانوسیال با سنگ مخزن، در سال 1389 شروع به کار نمود. در حال حاضر امکان طراحی و ارزیابی کارایی انواع نانوسیال‌ها به منظور تغییر ترشوندگی با اندازه‌گیری زاویه‌ی تماس استاتیک و دینامیک مقاطع نازک سنگ مخزن، وجود دارد. با طراحی آزمایش‌های نوین در زمینه‌ی برهم‌کنش نفت و سنگ مخزن و آشام خودبه‌خودی، این امکان فراهم شده که در مدت زمانی کوتاه و با هزینه‌ای به مراتب پایین‌تر از آزمایش‌های سیلاب‌زنی مغزه طراحی نانوسیال متناسب با نوع سنگ مخزن و نفت مرتبط به آن انجام پذیرد.

آزمایشگاه ژئوفیزیک کاربردی و نفت

این آزمایشگاه در سال 1397 در ساختمان انستیتو مهندسی نفت تأسیس شد. بخشی از دستگاه‌ها و تجهیزات موجود در این آزمایشگاه مربوط به تجهیزات کاوش ژئوفیزیکی صحرایی است و بخش دیگر مربوط به مبحث جدید و پرکاربرد فیزیک سنگ و ژئومکانیک مخزن است. همچنین آزمایشگاه مجهز به دو دستگاه سیستم کامپیوتری با مشخصات و قدرت پردازشی بالا است که جهت اجرای پروژه‌های پژوهشی مرتبط با حوزه برنامه‌نویسی، هوش مصنوعی و یادگیری ماشین مورد استفاده قرار می‌گیرند. پروژه‌های مختلفی در همکاری با شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب، شرکت ملی نفت ایران و شرکت نفت و گاز پارس در زمینه‌های زئومکانیک مخزن، تعیین خواص فیزیکی و مکانیکی سنگ مخزن، و پتروفیزیک میادین در این آزمایشگاه در حال انجام است. 

آزمایشگاه سیلاب‌زنی شیمیایی

آزمایشگاه تکمیل چاه و تحریک چاه و مخزن

پروژه‌های صنعتی-پژوهشی انجام شده در این آزمایشگاه طرح تزریق اسید در میدان آزادگان و مطالعات آسیب سازند در روش‌های ازدیاد برداشت نفت میدان آزادگان هستند

اطلاعات تماس انستیتو مهندسی نفت دانشگاه تهران:

آدرس: تهران ، پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران، انستیتو مهندسی نفت

تلفن : ۰۲۱۸۸۶۳۲۹۷۵/۷

فکس : ۰۲۱۸۸۶۳۲۹۷۶